از آیات قرآن به وضوح استفاده میشود كه موجودات كه یكى از آنها زنبور است داراى هوش و فراست است كه به وسیله آن میتواند الهام و وحى الهى را دریافت كند.و به وسیله این وحی به اداره امور زندگی خود بپردازد
در قرآن اشاره ای به وضعیت زنبور عسل می کند که:
وَ أَوْحى رَبُّكَ إِلَى النَّحْلِ أَنِ اتَّخِذی مِنَ الْجِبالِ بُیُوتاً وَ مِنَ الشَّجَرِ وَ مِمَّا یَعْرِشُونَ (نحل آیه 68)
و پروردگارت به زنبور عسل الهام كرد كه: از كوهها و درختان و آنچه [از دار بستهایى] كه [مردم] بر مىافرازند، براى خود خانههایى برگیر.
-----------------------------
تفسیر و نکته های این آیه:
-----------------------------
کلمه وحی در این جا به معنای غریزه است. غریزه ای که خداوند در زنبور قرار داده است طبق این حدیث: محمدبنیوسف از پدرش نقل كرده است كه گفت: از امامباقر (ع) درباره سخن خدا «وَ أَوْحى رَبُّكَ إِلَى النَّحْلِ» سؤال كردم، فرمود: [وحى در این آیه] به معناى الهام است.( نورالثقلین، ج 3، ص 63، ح 127)
-------------------------------------------------------------------
با توجه به معنای آیه مشخص می شود که تلاش و حرکت حیوانات و خانه سازی آنها همه بر اساس غریزه ای است که خداوند در درون آنها قرار داده است و این عظمت و بزرگی خدا را می رساند
-------------------------------------------------------------------
سوالی که ممکن است پیش آید:
غریزه منحصر به زنبوران عسل نیست و در همه حیوانات وجود دارد، چرا تنها در اینجا این تعبیر آمده است
جواب:
امروز كه زندگى زنبوران عسل دقیقا از طرف دانشمندان مورد بررسى عمیق قرار گرفته ثابت شده است كه این حشره شگفتانگیز آن چنان تمدن و زندگى اجتماعى شگفتانگیزى دارد كه از جهات زیادى بر تمدن انسان و زندگى اجتماعى او پیشى گرفته است
زنبور شناسانِ جهان مىگویند:
زنبورها با آن مغز كوچك خود كه از ارزن كوچكتر است، چهارصد و شصت رشته علم را به كار مىگیرند تا كار ساختن مخزن، لانه و عسل را انجام دهند. این فقط كار وحى و اتصال به خدا است
-------------------------------------------------------------------
با وجود این همه نعمت –دقت و ظرافت آیا باز هم در وجود خدا شک کردن امری معقول است(أفى الله شك فاطر السماوات والأرض)
-------------------------------------------------------------------
اولین ماموریتی که برای زنبوران در این آیه بیان شده است، ساخت مسکن است زیرا مساله مسكن مناسب نخستین شرط زندگى است و به دنبال آن فعالیتهاى دیگر امكان پذیر مىشود
-------------------------------------------------------------------
با توجه به معنای آیه:لانه و كندوى عسل باید در نقطه مرتفعى از كوه و درخت و داربست باشد تا به خوبى بتواند از آن استفاده كند
نکته ای که می شود با توجه به این مطب نتیجه گرفت
(مردان خدا چون «زنبور» هستند كه از زمینی شدن و پستىها دورى كرده و بلندىها را انتخاب مىكنند، از معارف الهى استفاده كرده و راه پروردگارشان را خاضعانه مىپیمایند این افراد از حلقومشان حكمت و حلاوتهاى معنوى خارج مىشود)
موید این سخن: پیغمبر اكرم صلى الله علیه و آله انسانهایى كه نعمتها را صحیح هزینه مىكنند، به زنبور عسل تشبیه كردهاند؛(الْمُؤْمِنُ كَالنَّحْلَة) مؤمن مثل زنبور است. هر چه نعمت مصرف مىكند، عسل مىشود(بحار الأنوار: 61/ 238، باب 10).
-------------------------------------------------------------------
در آیه بعد می فرماید:
ثُمَّ كُلِی مِنْ كُلِّ الثَّمَرَاتِ فَاسْلُكِی سُبُلَ رَبِّكِ ذُلُلًا یَخْرُجُ مِنْ بُطُونِهَا شَرَابٌ مُخْتَلِفٌ أَلْوَانُهُ فِیهِ شِفَاءٌ لِلنَّاسِ إِنَّ فِی ذلِكَ لَآیَةً لِقَوْمٍ یَتَفَكَّرُون(نحل آیه 69)
سپس از همه میوهها بخور، پس راههاى پروردگارت را خاضعانه طى كن. از شكمهاى آنها نوشیدنى رنگارنگ بیرون مىآید كه در آن شفاى مردم است، البتّه در این (زندگى زنبور) براى كسانى كه فكر مىكنند قطعاً عبرتى است
-----------------------------------
تفسیر و نکته های این آیه
-----------------------------------
بعد از خانه سازی زنبور در این آیه اشاره به ماموریت دوم زنبور می کند که از تمام ثمرات تناول كن
---------------------------------------------------------------------------
حركت زنبور در مسیرى كه خداوند برایشان انتخاب نموده است، حركت متواضعانه است چرا که در آیه می فرماید)خاضعانه مسیر را طی کن)
" ذلل" جمع ذلول به معنى تسلیم و رام باشد، و توصیف راهها به" ذلل" به خاطر آنست كه این جادهها در برابر زنبوران عسل كاملا رام و تسلیمند و این هوش زنبور را می رساند که با این جثه کوچکش چگونه راههای مختلفی را می پیماید و بدون این که خانه را گم کند به خانه برمی گردد
-------------------------------------------------------------------
این آیه درست است که درباره زنبور عسل است، ولى یاد زندگى آنان براى انسان مىتواند گویاى این پیام باشد كه: انسان نیز مانند دیگر موجودات طبیعت، باید در برابر پروردگارش فروتن باشد و در مسیر او گام بردارد
-------------------------------------------------------------------
اعجاز خلقت: یك كارخانه عسلسازى، در شكم حیوانى كوچك! چرا که در آیه می فرماید از شكمهاى آنها نوشیدنى رنگارنگ بیرون مىآید)
دستگاههایى كه در بدن این حشره است بسیار اعجابآور است. زنبور وقتى روى گُل مىنشیند سعى مىكند شیره گل را بمكد. اكثر گلهایى كه زنبور روى آنها مىنشیند تلخاند. در بدن این موجود دستگاهى وجود دارد كه مواد تلخ را جذب مىكند و این در حالى است كه ما انسانها از مواد تلخ فرارى هستیم، ولى او عاشق مواد تلخ است. او مواد تلخ گل را به شیرینترین مواد عالم تبدیل مىكند و به گونهاى این مواد را مىسازد كه بر خلاف تمام مواد عالم ضدّ میكرب است. اما عسل طبیعى زنبور، اگر هزار سال هم بگذرد، حتى در میان آشغال، میكروب قبول نمىكند. زنبور عسل سالمترین مواد عالم را، آن هم به صورت ضدّ میكرب، مىسازد و عسل مادهاى است كه براى هر بیمارىاى در این عالم مفید است.
-------------------------------------------------------------------
عسلی طبیعى است که به رنگهاى مختلفى باشد. آیه می فرماید(نوشیدنى رنگارنگ بیرون مىآید) كه این اختلاف رنگها بر اساس اختلاف رنگ گلها باشد
-------------------------------------------------------------------
در گیاهان و گلها، خواص درمانى است كه از طریق عسل، شفاى دردهاى ما مىشود. «فِیهِ شِفاءٌ لِلنَّاسِ» (ناگفته پیداست كه عسل، شفاى همه دردها نیست، لذا بصورت نكره «شِفاءٌ» آمده است)
---------------------------------------------------------------------------
این آیه مردم را تشویق می کند که برای درمان از عسل استفاده کنید این مطلب ، بیانگر آن است كه خداوند چنین تقدیر كرده است كه بیماران را از راههاى طبیعى شفا دهید
--------------------------------------------------------------------------
در آخر آیه می فرماید : تمام درسها و عبرتها، براى كسانى است كه اهل فكر و اندیشه باشند و گر نه افرادى هستند كه در تمام عمر از عسل استفاده مىكنند ولى حاضر به چند دقیقه فكر دربارهى آن نیستند